Borstvoeding tijdens de ramadan

Heeft vasten invloed op borstvoeding?

Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de effecten van vasten op de samenstelling van moedermelk.

Twee onderzoeken tonen aan dat vasten tijdens de ramadan geen effect heeft op de totale hoeveelheid vet, melksuiker en eiwitten in de moedermelk [1,2].
Een ander onderzoek laat zien dat de hoeveelheid melksuiker en kalium in de moedermelk kan veranderen [3].
En we zien ook dat het vasten de concentratie van zink, magnesium en kalium kan verlagen [1,3]
en dat het sommige typen vet [2] in de melk beïnvloedt.

Deze veranderingen in de samenstelling van je melk wijzen er op dat het vasten je melkproductie kan verstoren [3].
Het is echter onbekend of de veranderingen in de samenstelling van je melk de gezondheid van je kindje beïnvloeden.
Een aantal van de vrouwen die tijdens de ramadan vast, merkt dat hun melkproductie achteruit gaat.
Het beste is dan in ieder geval bijvoeding te geven en extra proberen te kolven, ook al is hun kindje nog jonger dan zes maanden [4].

Invloed van het vasten op de gezondheid van je kind

Omdat het niet duidelijk is of het vasten schadelijk is voor de gezondheid van jezelf of je kind, overweeg je misschien om de borstvoeding voor of tijdens de ramadan af te bouwen.

In de Koran wordt echter duidelijk aangeraden je kindje ten minste tot de leeftijd van twee jaar zelf te blijven voeden.
De Wereldgezondheidsorganisatie [WHO] ondersteunt dit advies.
Ook al verandert de samenstelling van je melk misschien als je vast tijdens de ramadan, toch bevat jouw melk altijd belangrijke antistoffen die niet in kunstvoeding of andere voedingsmiddelen zitten.
Deze antistoffen zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van je kind [5].

Welke voeding wordt geadviseerd voor zogende moeders?

Veel vrouwen eten tijdens de ramadan geen volwaardige voeding.
Bovendien drinken ze veel thee, waardoor de opname van onder ander ijzer wordt geremd [1].

Er zijn ook aanwijzigen dat borstvoedende vrouwen die vasten, sneller uitdrogingsverschijnselen krijgen dan vrouwen die ook vasten maar geen borstvoeding geven.
Gedurende de gewone dagen verliest een borstvoedende vrouw gemiddeld bijna 8% van het vocht in haar lichaam. Dit is duidelijk meer dan bij vrouwen die geen borstvoeding geven en niet zwanger zijn. Bovendien stijgen de hoeveelheden van bepaalde stoffen in de bloed die erop wijzen dat iemand te weinig vocht in haar lichaam heeft sneller bij vrouwen die borstvoeding geven dan bij andere vrouwen. Desondanks is de urine van borstvoedende vrouwen meestal minder sterk. Mogelijk wijst dit op veranderingen in het lichaam van vrouwen die borstvoeding geven, die hen helpen met een mogelijk tekort aan vocht overdag om te gaan. [3].

Drink voldoende
Als je besluit om te vasten is het daarom heel belangrijk om ’s nachts voldoende en gevarieerd te eten en te drinken. 2 liter is echt aangeraden.Vooral omdat ook tijdens het vasten je lichaam gaat ontgiften en de afvalstoffen goed afgevoerd moeten kunnen worden.

Drink naast thee ook andere dranken zoals smoothies, zelfgemaakte milkshakes, water en vruchten- of groentesap.  Harira en diverse groentesoepen zijn voedzaam en tegelijk een goede bron om meer vocht binnen te krijgen.

Gezonde vetten
Zorg voor voldoende omegavetzuren  die met name in vette vis onder andere zitten.  Daarnaast zijn deze ook een bron van vitamine D

Koolhydraten
Eet voldoende koolhydraten uit natuurlijk voedsel om je baby te voorzien van efficiënte brandstof (energie).
Een bijkomend voordeel is dat koolhydraatrijke voeding doorgaans veel vezels/voedingsvezels bevat.

Eet complexe koolhydraten in de vorm van havermout, muesli,volkorenbrood, volkorenpasta, zilvervliesrijst, hele ontbijtgranen, dadels en fruit .

Koolhydraten uit suiker, snoep, roomijs, chips enzovoort zijn overigens overbodig en ongezond voor je kindje.

Eiwitten
Eiwitten zijn van belang voor een goede ontwikkeling, herstel en groei van cellen en weefsels en ook erg belangrijk om spiermassaverlies tegen te gaan tijdens vasten. Essentiele eiwitten zijn extra belangrijk.
Eiwit is tegelijk een energiebron en levert ook veel ijzer op.
Extra ijzer is belangrijk tijdens de periode van borstvoeding geven.
Eieren, vis, linzen, kikkererwten en vlees zijn ideale eiwitbronnen.

Zink, magnesium en kalium
Aangezien er aanwijzingen zijn dat deze mineralen minder kunnen worden door het vasten, is het zeer aangeraden voeding te nemen die rijk is aan zink, magnesium en kalium.
Zo is harira bij uitstek ideaal door de linzen en kikkererwten en tomaten die er in zitten.
Ook kippenvlees, mager rundvlees en zaden zoals pompoenpitten en sesamzaad hebben gunstig effect doordat zij magnesium en zinkrijk zijn.

Hormonale anticonceptie aangeraden tijdens Ramadan?

Sommige vrouwen kiezen ervoor om in de periode voor en tijdens de ramadan orale anticonceptie (‘de pil’) te gebruiken [6].
Ze doen dit om te voorkomen dat ze tijdens de ramadan een menstruatie krijgen en dus een aantal dagen niet mogen vasten.
Als je hiervoor kiest, kan je melkproductie flink achteruit lopen als gevolg van het gebruik van de hormonale anticonceptie.
Dit geldt vooral voor gebruik van pillen, pleisters of vaginale ringen met zowel oestrogenen als progestagenen.
Maar ook bij methoden met alleen progestagenen merken sommige vrouwen dat hun melkproductie achteruit loopt.
Vaak kan je de melkproductie door vaak aanleggen weer verhogen als je de hormonale anticonceptie niet meer gebruikt.

Mariam Aaras, diëtist

Literatuur

• [1] Rakicioglu N, Samur G, Topcu A, Topcu AA. The effect of Ramadan on maternal nutrition and composition of breast milk. Pediatr Int. 2006; 48: 278 – 83.
• [2] Bener A, Galadari S, Gillett M, Osman N, Al-Taneiji H, Al-Kuwaiti MHH, Al-Sabosy MA. Fasting during the holy month of Ramadan does not change the composition of breast milk. Nutrition Research 2001; 21: 859 – 864.
• [3] Prentice AM, Lamb WH, Prentice A, Coward WA. The effect of water abstention on milk synthesis in lactating women Clinical Science 1984; 66: 291 – 298.
• [4] Ertem IO, Kaynak G, Kaynak C, Ulukol B, Gulnar SB. Attitudes and practices of breastfeeding mothers regarding fasting in Ramadan. Child Care Health Dev. 2001; 27: 545 – 54.
• [5] Hanson LA. Immunobiology of human milk. How Breastfeeding Protects Babies. 2004 Pharmasoft Publishing: Amarillo, TX.
• [6] Kridli SA. Health beliefs and practices of muslim women during ramadan. MCN Am J Matern Child Nurs. 2011 Jul-Aug;36(4):216-21.Bronnen:borstvoeding.com 

borstvoeding