Studentenbetoog:”Mijn zoektocht naar gelatine en halal”

Inleiding

Voedsel behoort volgens de islam tot de grootste zegening die de mens van God heeft ontvangen.[1] Een mens moet eten en drinken om in leven te blijven. Maar is al het voedsel toegestaan voor een moslim? Allah zegt in de koran (2:172-173): O gij die gelooft, eet van de goede dingen, waarmede Wij u hebben voorzien en dankt Allah, indien gij Hem alleen aanbidt. Hij heeft u slechts het gestorvene, het bloed, het varkensvlees en datgene, waarover een andere naam, dan die van Allah is uitgeroepen, verboden. Maar hij, die gedwongen is en dit niet wenst en geen overtreder is, op hem rust geen zonde. Want Allah is Vergevensgezind, Genadevol. Uit dit stuk kun je een aantal dingen halen die voor een moslim haram (onwettig) zijn namelijk: het eten van een dier dat op natuurlijke wijzen gestorven is, het bloed, varkensvlees en datgene waarover een andere naam dan die van Allah is uitgeroepen. Hoe houdt een moslim zich hier aan in een westerse samenleving? Tegenwoordig zitten er namelijk in vele producten gelatine. Tot hoeverre is het eten van gelatine toegestaan?

Gelatine
Gelatine is een bindmiddel dat uit slachtafval (meestal huiden en botten van runderen en varkens) wordt gehaald. Gelatine wordt bijvoorbeeld gebruikt in snoep, pudding en andere toetjes, halvarine, vruchtensappen, medicijnen en vitaminepreparaten. Vooral in veel soorten drop en pepermunt wordt gelatine gebruikt om te binden.[2]  Als we hier kritisch naar gaan kijken en we nemen bovenstaand vers als voorbeeld, is gelatine toegestaan mits het niet van een varken is en de rund op een wijze is geslacht waarover de naam van Allah is uitgeroepen. Als we gaan kijken naar verschillende fatwa’s die door geleerden worden gegeven, dan zien we verschillende meningen hierover.

De HVV
De HVV (De Halal Voeding en Voedsel Keuringsdienst) is zowel een nationale als een internationale  keuringsdienst. Zij keuren of bepaalde producten volgens hen halal (wettig) zijn voor moslims. Stichting Halal Voeding en Voedsel (HVV) staat onder toezicht van de Majlis Al Ifta (een islamitische ‘Raad van Overleg’ waarin imams en islamitische geleerden zetelen). De raad bestaat uit Schriftgeleerden en bevoegde imams van onder andere de vier grote wetsscholen binnen de islam (de zogenoemde vier madhaahib; Hanafi, Maliki, Shafi’i en Hanbali).
Bij de vraagbaak op de site is hen de vraag gesteld wat gelatine is en of het nou halal of haram is. Het antwoord op die vraag: ‘Producenten printen regelmatig op hun verpakking dat een product varkensgelatine vrij is. Dit houdt dan niet in dat er geen gelatine in zit en zegt ook niks over de Halalwaardigheid van het product. Gelatine kan alleen Halal zijn als het afkomstig is van Halal dieren welke op Halal wijze zijn geslacht. Daarnaast mag de productielijn niet gecontamineerd zijn met varkensgelatine. Dit betekent in de praktijk dat er nauwelijks Halalwaardige gelatine bestaat omdat ook het collecteren van Halal beenderen en huiden een probleem is en daarnaast is er niet voldoende grondstof om Halal gelatine te produceren. Runder- gelatine is niet per definitie Halal. Het advies is dan ook om geen producten te consumeren waar gelatine in zit.’[3]
De HVV adviseert de moslims om geen producten te consumeren waar geen gelatine in zit en geven aan dat gelatine alleen halal is als het van een rund afkomstig is en de rund op een halal wijze geslacht is.

Fatwa Shayk al-Albaani
Als we kijken naar andere standpunten kom ik terecht bij een Engels artikel dat geschreven is door Moosa Richardson die dit naar het Engels heeft vertaald vanuit een les dat Shaykh Muhammad Bazmool heeft gegeven en als fatwa (juridisch advies) is gegeven door Sheikh al-Albaani. Zij zijn van mening dat gelatine halal is omdat de oorsprong (dus de botten, huiden etc.) een chemische reactie is ondergaan waardoor het iets anders is geworden. Wat haram was, is nu halal.

Op moslima.nl is dit vanuit hetzelfde artikel vertaald naar het Nederlands: ‘Istihala is wanneer iets rein wordt. Het was najis (onrein) maar het is nu taahir (rein). Een goed voorbeeld is maitah (kadaver van een dier); het is najis, maar zou het verbranden en as worden, of ontbinden en aarde worden, dan is het taahir, en is het niet langer najis. Dit kan gebeuren met mest of uitwerpselen of wat dan ook. Wanneer iets verandert van het een naar het ander, dan veranderen de regels (de regeling) ook. Voorbeeld: Laten we zeggen dat iemand het vet van een dood dier (kadaver) gebruikt om zeep te maken. Dit vet is najis, maar de chemische verandering die het ondergaat maakt het taahir.Ibn Hazm had het precies verwoord toen hij zei, “De regeling (regels) omtrent een object is naar gelang de naam (wat het is), als de naam (wat het is) verandert, dan verandert ook de regeling (regels).” Hij gaf ook aan in zijn boek van fiqh, Al-Muhalla, dat als de natuurlijke structuur van een substantie verandert naar een andere substantie met een andere structuur, zodanig dat je de nieuwe substantie niet meer kunt noemen naar wat het eerst was, dan verandert ook de regeling (regels) omtrent deze substantie.’[4]

Als we van Shayk Muhammad Bazmool uit moeten gaan, dan betekent het dat gelatine dus wel halal is omdat het zo een proces is ondergaan, dat de botten en huiden een nieuwe stof zijn geworden en dus halal kan worden verklaard. Op dit artikel heeft de site Muttaqun.com op gereageerd. Muttaqun.com zegt dat het niet uit maakt of de gelatine een chemische reactie is onder gaan. Het is en blijft volgens de site namelijk hetzelfde: ‘Using words like enzymes and proteins just seems to complicate a very simple matter. The motion of cooking something doesn’t make it halal. If that were the case, cook pig meat all by itself until the proteins and enzyme content has changed (which is what happens when you cook food) and then eat it. Even though the pig meat has gone through a chemical change, it is NOT halal. If you cook a slab of pig meat, it also goes through a chemical protein change, but it is NOT halal to eat. The fact that something results in a chemical protein change IS IRRELEVANT.’[5]

Verder concluderen zij: ‘We simply have to just discuss the point, which is whether or not cooking food (resulting in a chemical change) makes something haram into halal. If that were true, then we could just cook pure pork meat and because it goes through a chemical change, we would then believe it is ok to eat.’ 5

Het is misschien goed om te gaan kijken wat er nou wordt bedoeld met een chemische reactie en hoe dat nou precies zit bij met het maken van gelatine.

Chemische transformatie of niet?
Dr. Mohd Anuar  Ramli heeft onderzoek gedaan naar hoe gelatine gemaakt wordt, wat voor chemische reacties het is ondergaan en of de delen die zij vanuit de botten/huiden halen  tot iets anders gemaakt worden. Ondergaan de varkens/runderen huiden/botten een volledige proces van transformatie van de ene stof in een andere stof en maakt dat de gelatine halal?

Volgens Dr. Ramli is dit niet het geval.
Gelatine is een eiwit dat is afgeleid van gedeeltelijk gehydrolyseerde collageen dat voornamelijk uit huid en botten van gewervelde dieren wordt gehaald (Karim & Rajeev, 2008). Collageen bestaat uit tertiaire, secundaire en primaire structuur (Figuur 1a).

Een gedeelte gehydrolyseerde collageen verandert door middel van de splitsing van tertiaire en secundaire structuur in kleinere moleculen. Ondertussen bestaat de primaire structuur van gelatine uit aminozuur (Figuur 1b) die kleinste molecuul is die in gelatine wordt gevonden volgens Schrieber & Gareis, (2007). De samenstelling van collageen omvat alle 20 aminozuren. Glycine, proline en hydroxyproline zijn de grootste aantallen aminozuren die bestaan ​​in gelatine. De Gelatine fabrikant van Europa (2011), stelt dat de belangrijkste bron van eetbare gelatine is gewonnen uit varkensleer (80%), veehuid (15%) en de resterende 5% is afkomstig van varkens en runderen botten, gevogelte en vis.[6]

In principe is de uiterlijke vorm van gelatine getransformeerd . Gelatine wordt ook gemengd met andere stoffen om bepaalde producten te produceren, echter is de chemische samenstelling van gelatine onveranderd gebleven. Het aminozuur in voedingsmiddelen is nog intact. Het aminozuur heeft geen chemische omzetting ondergaan.
Dr. Ramli concludeert  dat alle gelatine, afkomstig van halal bronnen en geslacht volgens de islamitische wet,  toegestaan  is ​​voor de moslims. Maar gelatine gewonnen uit varkens-en dieren die niet op een halal wijzen geslacht zijn is verboden voor  moslims. Dit verbod is gebaseerd op de kenmerken van gelatine die chemisch ongewijzigd blijven; Istihalah of transformatie in gelatine heeft volledig plaatsgevonden. Daarom is de mening van de islamitische jurist die beweren dat gelatine afkomstig van varkens, is toegestaan ​​door Istihalah proces, niet aanvaardbaar omdat het niet parallel is met wetenschappelijk bewijzen.6

Als we uit gaan van het onderzoek van Dr. Mohd Anuar Ramli, betekent het dus eigenlijk dat het voor de moslims haram is om varkensgelatine te eten en gelatine gemaakt van dieren die niet op een wijzen zijn geslacht waarover de naam van Allah is uitgesproken.

Sidi Salman Younas, Seekersguidance
Sidi Salman Younas van Seekersguidance, geeft antwoord op een vraag die iemand op de site aan hem stelt over varkensgelatine. Er wordt gevraagd of het eten van varkensgelatine halal is omdat er een discussie gaande is dat het eten van varkensvlees alleen maar haram is en er niets wordt gezegd over andere delen van de varken. Sidi Salman Younas antwoordt als volgt: ‘The pig is considered “essentially filthy” (najas al-`ayn) according to the Hanafi scholars. This means that every part of the pig is impure, whether its meat, hair, bones, or tendons.
This opinion is derived from the verse, “Say: I do not find in that which has been revealed to me anything forbidden for an eater to eat of except that it be what has died of itself, or blood poured forth, or flesh of swine – for verily it is filthy (fa innahu rijsun)-…” [6: 145]
Here, the attached particle “it” (hu) refers back to the word “swine”, not merely the word “flesh”. This is based not only on precautionary practice (ihtiyat) but also the fact that the prohibition of the flesh of a pig is already indicated by the category of “what has died of itself”, since the pig is not capable of being slaughtered.

Verder geeft hij ook duidelijk zijn standpunt aan over gelatine: ‘However, since gelatin does not undergo such an essential transformation it will remain prohibited to consume if made of pig or any other unslaughtered animal.’[7]

Ook hier kunnen we ook weer vanaf leiden dat gelatine geen transformatie heeft doorstaan zoals Shaykh Muhammad Bazmool in zijn lessen verklaart.

Conclusie
Als we alles op een rijtje zetten kunnen we nu concluderen dat er nog steeds veel onduidelijkheden zijn en meningsverschillen tussen de verschillende geleerden. Als we een enkele van die geleerden naast elkaar zetten, komt er wel sterk naar voren dat er nog niet wetenschappelijk verklaard is dat de stoffen die uit de varkens/runderen huiden/botten gehaald worden zo zijn omgezet tot een andere stof. Wat al wel wetenschappelijk naar voren is gekomen is dat dezelfde stof, namelijk het aminozuur, in tact is gebleven waardoor de stof die uit de botten/huiden worden gehaald niet volledig worden omgezet.

Een moslim moet zijn standpunt maken vanuit de informatie die hij/zij tot zijn beschikking heeft. Vandaar dat ik op dit moment overtuigd ben dat varkensgelatine sowieso niet toegestaan is en gelatine gemaakt van runderenhuiden/botten alleen toegestaan is als de naam van Allah daarover uitgesproken is.

Verder is het belangrijk voor de moslim om kennis op te doen. De profeet Mohammed (vrede en zegeningen zij met hem)  heeft namelijk gezegd:

“Voor hem die een pad volgt om kennis te zoeken, Allah zal dat pad, wat naar het Paradijs leidt, vergemakkelijken voor hem.”

Deze hadith werd overgeleverd door Abu Hurayrah (moge Allah tevreden met hem zijn) van de Boodschapper van Allah (vrede en zegeningen zij met hem).[8]

Dus doe veel kennis op en maak daar uit je keuzes, dan zal je, met de wil van Allah, het pad bewandelen naar het paradijs!